İpotek
İpotek, doğmuş veya ileride doğacak borç için bir taşınmazın teminat olarak gösterilmesidir.
Bankalarca veya kamu kurum ve kuruluşlarınca verilen krediler için ipotek yapıldığı gibi, satıcının parasının tamamını alamadığı durumlarda, alınan borç için teminat istenildiğinde veya ticari faaliyetlerde teminat olarak göstermek için taşınmaz ipotek ettirilebilir.
İpotek işlemi için yazılı bir talep gerekmektedir.
Bu talep dilekçesinde;
- ipoteğin miktarı,
- süresi,
- derecesi,
- ipotek tesis edecek kişinin kimlik bilgileri, eğer tüzel kişi ise ünvanı bildirilir.
Gerekli Belgeler
1. İpotek edilecek taşınmaz mala ait tapu senedi
2. Alacaklı ve borçlunun veya yetkili temsilcilerinin fotoğraflı nüfus cüzdanları
3. Alacaklının ve borçlunun bir adet vesikalık fotoğrafları.
4. Akitte taraflardan biri veya ikisi vekille temsil edilmişse, ayrıca temsile ilişkin belge.
5. Eğer taraflardan biri tüzel kişi ise; ipotek tesis etmek için ticaret sicil memurluğundan alınmış yetki belgesi, imza sirküleri, vergi levhası fotokopisi, kaşe ve yetkili kişilerin kimlik belgeleri
İşlemin Mali Yönü
1. İpotek bedeli üzerinden binde 3.96 tapu harcı ve binde 8.25 oranında damga vergisi; ipotek borçlusundan tahsil edilir.
2. Döner Sermaye İşletmesince belirlenen tarifeye göre ücret.
3. Bankalar tarafından kullandırılan kredilerin temini ve teminatında
harç ve damga vergisi muaf tutulmuştur.
İpoteğin Terkini (kaldırılması)
Kamu tüzel kişileri bankalar ve finans kurumları lehine tesis edilmiş ipotekler o banka veya finans kurumunun terkin için yazdığı yazı ile terkin edilebilir.
Bunların dışında kalan gerçek ve tüzel kişilerin lehine tesis edilmiş ipotekler, bu kişi veya temsilcilerinin bizzat tapu dairesine gelerek istemde bulunmaları halinde terkin edilir. Tutarı her yıl yeniden belirlenen maktu terkin harcı tahsil edilir.
İpotek İblağı: Önceden tesis edilmiş ipoteğin bedelinin resmi senet düzenlenerek arttırılmasıdır.
İpotekten Kurtarma: İpoteğe dahil gayrimenkullerden bir veya birkaçının ipotek kapsamı dışına çıkarılmasıdır. İpotek alacaklısının talebi ile tescil istem belgesi düzenlenerek yapılır.
İpoteğe Teminat İlavesi: İpotek kapsamına yeni bir gayrimenkulun resmi senet düzenlenerek ilave edilmesidir.
İpotek Derecesi: İpoteğin tapu kütüğünde tescil edildiği derecedir. İpoteklerin birbirine olan öncelik hakkı tescil edildikleri tarih ve yevmiye sırasına göre değil bulundukları dereceye göre belirlenir. İpoteklerin tapu kütüğünün diğer sütunundaki haklara olan önceliği ise tescil edildikleri tarih ve yevmiyeye göre belirlenmektedir. İpoteğin bulunduğu derecenin resmi senet düzenlenerek yükseltilmesi ve indirilmesi mümkündür. Derece içinde sıralar mevcuttur. Talep edilmesi halinde belli bir derecenin belli bir sırasına (3/2 gibi) tescil yapmak mümkündür.
İpotek Alacağının Temliki: İpotek alacağının resmi senetle veya noterde düzenlenmiş bir sözleşme ile alacaklı tarafından bir başkasına devredilmesi işlemidir.
Garame Anlaşması: İpoteğin tesisi sırasında veya sonradan birden çok ipotek alacaklısı arasında yapılan ve gayrimenkulün paraya çevrilmesi halinde, üst derecedeki ipoteğin öncelikli olması hakkını kaldırarak, alacak miktarları arasındaki orana göre satış bedelinin paylaştırılmasını ön gören bir anlaşmadır.
Hükmen İpotek: Malikin rızasına tabi olmadan mahkeme kararıyla kurulabilen ipotek demektir.
Kanuni İpotek: Bir kanun hükmü tarafından ön görülmüş olan ve alacak miktarının belli olması halinde malikin rızasına tabi olmadan alacaklının tek taraflı istemi ile tapu sicilinde derece sütununa (K) harfi ile tescil edilen ipoteklerdir. Örnek; satış, taksim, ölünceye kadar bakma akdinde kanuni ipotek tesisi mümkündür.
Mahfuz Meblağ: Gayrimenkul malikinin TL veya yabancı para üzerinden bir tutar belirleyerek saklı tuttuğu bu tutarı ilerde kullanmak üzere tapu kütüğünde bir derece işgal edecek şekilde tescil ettirmesidir. Öndeki ipotek derecesinin terkini suretiyle de mahfuz meblağ (korunmuş miktar) oluşabilir.
Serbest Dereceden Yararlanma: Ancak sözleşme ile tesis edilebilen, tapu kütüğünün şerhler sütununa yazılan, ipoteğin kendisinden üst derecede boşalma olması halinde boşalan üst dereceye kendiliğinden yükselme hakkıdır.